明王履《华山图》册欣赏
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/89064efb3f9f52a7.jpg)
《华山图》册,明,王履作,纸本,墨笔或设色,每开纵34.5cm,横50.5cm。分别藏于北京故宫博物院和上海博物馆
王履,字安道,号畸叟,又号抱独老人,约生于元至顺三年(公元1332年),卒年不详,明洪武十六年(公元1383年)尚在,昆山(今属江苏)人,祖籍魏博(今河北境内),元末明初医学家、画家、诗人。学医于朱丹溪,是其门人,尽得朱氏之学。
本幅款识“畸叟”二字。据自题,知此图是王履于洪武十六年(1383年)游览华山后,潜心构思半年多时间始画成。全册各开意境或险峻,或幽深,或苍茫,或清旷,将华山万秀千奇的佳景胜迹表现得淋漓尽致。
作者在《华山图序》中较系统地论述了其绘画主张,其中“我师心,心师目,目师华山”的“师法造化”的见解和“以形写意”的观点,对后世山水画理论影响深远。
此册图页40幅,另有自作记、跋、诗叙、图叙共66幅,合成一册。故宫藏图页29幅,余藏上海博物馆。
每幅一景,每景均有精妙的描绘。如《上方峰图》,画面地势险扼,岗峦对峙,在陡削的峰壁上铁锁下垂,犹如银练垂空,崖下行人昂首仰望,着意渲染出“青壁无路难寅缘”(韩愈诗)的险峻形势。而《苍龙岭顶图》则云霭缭绕,峰峦隐现,一派苍茫絪缊的气象。
全图以水墨表现为主,略加赭石、花青等淡彩晕染。构图多采用近景和中景,突出主体又注意空间进深。用笔挺拔峭劲,山石多以劲利的笔触作小斧劈皴,表现华山坚实的石质,树木则以瘦硬如屈铣铁的简洁笔道显示挺秀之姿。画法取自南宋马远、夏圭,又具自身风貌。此图为王履晚年杰作,亦是其存世孤本。
王履在年已52岁之际,即明洪武十六年(公元1383年)秋天,采药到关陕一带,途经华山,被华山雄奇俊美的气势打动,以一个行者的心情和画家的眼观,怀着领略大自然景色的愿望,不畏艰险,登临西岳三峰绝顶,饱览丘壑山川的奇丽风光,被大自然的鬼斧神工点燃胸中艺术之气而忘百草之味。
王履在华山返回后,心潮澎湃,久未平静,联想自己半身岁月的行医和人身体验,达到了人心与自然的完满融合沸点,生忘也,死忘也,名忘也,利忘也。经过半年多时间的惨淡经营,王履终于完成了《华山图册》这一呕心沥血之作。
《华山图册》图页四十幅,自作记八帧;诗一百一十一首,合畸叟自跋为十四帧;《游华山图记诗叙》一帧;《重为华山图序》二帧;《画楷叙》一帧,共计六十六帧,合成一册。画册完成后,交其弟立道和侄子緖留存,后归太仓武氏收藏,万历年间,王世贞曾为武氏题跋,到清录入《十百斋书画录》。
《华山图册》王履以其亲身穷险探幽的视觉记忆与心斋意象的重构,既是现实主义的,又是精神的意象主义和东方的超现实主义,可谓“夺其神韵”的以形写神,神形兼备的圣品,每一幅均表现出特定的意境,串起来就是一部宏伟完整的华山圣景图。
王履在自题《华山图序》中用朴实而简洁的语言阐述了自己的艺术观点,总结出了“吾师心,心师目,目师华山”的精辟而独到的心语。(摘自胡世钢《重读王履〈华山图册〉》)
【北京故宫博物院所藏部分】
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/de09919a7f4c0db7.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/a15fc7b2867d6235.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/2ad4e0f43df229fd.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/e90cf0069ba407a8.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/7b8e945b62d73e12.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/1f20eafa694f3932.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/d4ac32633ec81020.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/23a9aac33427add9.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/602a4dbbc28391b6.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/7593774c3b525792.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/0517f63c0d8a1c3a.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/b0ce5693508830e6.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/e7d2258d1e5233ed.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/869aed21c16d3a3f.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/6969d41226d1290b.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/28b289101ea285d1.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/1d33a07754327fee.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/6aa80e38f02cf9d8.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/f41ed81dbf591096.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/4632054afd45aed5.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/e2a7d47ac39a5560.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/1417f2e7b5982311.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/355327e29cc8e8fa.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/e140fc4342be9cec.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/2b12dd7b91d64dcc.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/10a841947f73dca2.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/87177952a910423f.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/1b3a4fd69c53ae3b.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/8b475447ce6c80b6.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/6e00a7427a088667.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/3c9d3604f2923354.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/d185e898e06c5dae.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/4ab24dd257db89f2.jpg)
【上海博物馆藏部分】
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/0ab1a26c618db876.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/340e30f0ad7d86ec.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/0bd35101c7241342.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/bbb4b5e4433a1729.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/b12683a50a147289.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/336f75080e3ff71e.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/7445d3f8539c0c7a.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/e175e476c16600a8.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/288a2f5938c70af9.jpg)
![](https://img.haomeiwen.com/i16701954/4c3a44f498a326a3.jpg)